(Door: Leendert Douma)
(Foto: Sophie Vermeulen)

Als curator wil Youri Appelo (1991) bijdragen aan een gezonde ‘kunstecologie’ in Arnhem en Nijmegen. Vrij snel nadat hij in 2016 in Arnhem kwam wonen, raakte Appelo betrokken bij Expoplu in Nijmegen. Dat heet nu Platform P-OST en de instelling heeft sinds anderhalf jaar ook een presentatieruimte in de Driekoningenstraat in Arnhem.

Daarnaast is Youri Appelo bestuurslid bij belangenvereniging De Zaak Nu en via P-OST was hij betrokken bij de oprichting van Beeldende Kunst Nijmegen (BKN), een platform voor professionele organisaties voor beeldende kunst, dat nauwe banden heeft met BKA in Arnhem.

Youri Appelo: “Toen ik op de middelbare school zat, was ik een fanatiek skateboarder. Bij die cultuur hoort ook graffiti en tekenen. Zo ontstond mijn interesse in beeldende kunst. Ik heb de opleiding voor Docent Beeldende Kunst en Vormgeving in Leeuwarden gedaan. Ik liep stage bij het Groninger Museum, wat echt fantastisch was voor een tiener uit Leeuwarden. Experimenteel, grensverleggend en een doorkijkje naar de internationale kunstwereld. Daarna deed ik de master Museology aan de Reinwardt Academie in Amsterdam, en ik liep stage bij het Hamburger Bahnhof in Berlijn. Tijdens het schrijven van mijn afstudeerscriptie ben ik naar Arnhem verhuisd. Ik kon bij mijn vriendin, Sanne de Vries, gaan wonen. Zij studeerde Fine Arts op ArtEZ en daarna Filosofie aan de Radboud Universiteit.”

Duurzame organisatie

“Ik kwam in het jaar van Sonsbeek ’16 in Arnhem. Ik heb de organisatoren, collectief ruangrupa, ontmoet en heb toen mijn eerste exposities in het ruru-huis, het ontmoetingscentrum van Sonsbeek ’16, mogen organiseren. Via kunstenares Krista Burger, die toen bij Locatie Spatie zat, kwam ik in contact met Expoplu in Nijmegen. Ik heb daar drie exposities georganiseerd en daarna vroegen ze of ik jaarcurator wilde worden. Ik ben er nooit meer weggegaan. Daardoor kon ik bij Expoplu inhoudelijke lijnen voor langere tijd uitzetten. Tot die tijd werkten ze elk jaar met een ander team. Het werken in een kunstinstelling heeft juist met langere cycli te maken, denk maar aan subsidieaanvragen of samenwerkingsafspraken. Eigenlijk moet je minimaal een jaar op de zaken vooruitlopen. Langzaamaan is er een duurzame organisatie aan het ontstaan met nog meer middelen om kunstenaars te betalen of professionals aan het werk te zetten. We hebben nu ook de stap naar Arnhem gemaakt en samen met Lieke Wouters ben ik nu co-director.”

Verleden en vooruit

“Sinds 2021 zitten we niet alleen in Nijmegen, maar ook in Arnhem. Toen hebben we ook besloten om onze naam te veranderen in P-OST. Het leek wel alsof het zo moest zijn, want op het pand aan de Driekoningenstraat hing toevallig nog een banner van ArtEZ met die naam erop. Zij zaten eerder in het pand. Verder in het verleden was het een postkantoor, maar dit was niet hoe wij op de naam P-OST zijn gekomen. De naam was er al veel eerder. We hadden het idee van een artistieke grenspost, die een tussenstation tussen Duitsland en Nederland kan vormen. En ‘P-OST’ is een voorzetsel, zoals in postpunk of postmodernisme. Het betekent dat je iets opvolgt, maar daar ook nog niet helemaal los van bent. Je kijkt vooruit, maar reflecteert ook op het verleden. Die elementen zitten ook in het programma van P-OST.”

Waardering en respect

“Ik heb een stage gelopen in Berlijn en een residentie gedaan in Schloss Ringenberg in Hamminkeln. Daar hebben veel Arnhemse kunstenaars gezeten. Het bestaat inmiddels niet meer, en dat is enorm zonde. Schloss Ringenberg was heel waardevol voor regionale kunstenaars! Met P-OST willen we de grensoverschrijdende samenwerkingen voortzetten. Begin vorig jaar hebben we de tentoonstelling Bridging Borders gemaakt met Duitse en Duitssprekende kunstenaars. Dat was in samenwerking met Constant101, het projectjaar over kunstenaar Constant Nieuwenhuijs. Hij droomde ook over een grenzeloze samenleving. Daarna hebben we het project Friendly Neighbours gedaan, waarin drie Duitse curatoren op bezoek gingen bij Arnhemse en Nijmeegse kunstenaars. Zulk soort uitwisselingstrajecten willen we meer gaan doen. Het verschil tussen Duitsland en Nederland? Heel simpel: : in Duitsland is er meer waardering en respect voor kunst. Het heeft daar status. In Nederland moet je je vaak meer verantwoorden en aantonen dat kunst van waarde is. Terwijl die onderzoeken al duizenden keren zijn gedaan. Om die reden is het ook zo belangrijk dat onder andere BKA, BKN, Platform Beeldend Kunstenaars en De Zaak Nu het draagvlak voor beeldende kunst vergroten!”

Profileren

“Arnhem profileert zich met podiumkunsten en mode, Nijmegen heeft de focus op festivals en film. Ik zou willen dat een van deze steden – of liever nog allebei – zich ook zouden profileren op beeldende kunst! En daar echt een statement in maken door de huisvesting voor initiatieven en kunstenaars te verbeteren. Ik weet dat wethouders Noël Vergunst van Nijmegen en Cathelijne Bouwkamp van Arnhem zich hard inzetten voor de beeldende kunst, dus dat stemt erg hoopvol. Hopelijk kunnen we concrete stappen maken, want hier ligt echt een kans – zeker voor Arnhem. Deze stad is nog enigszins betaalbaar, terwijl Amsterdam en Rotterdam onmogelijk worden om in te werken. Het leuke aan Arnhem vind ik dat er steeds weer initiatieven zijn en collectieven worden opgericht met verfrissende, schurende energie. Denk aan wat oudere initiatieven zoals Code Rood en Motel Spatie, die nu beide helaas niet meer bestaan, of huidige initiatieven zoals Wentelteefjes en Mestlab31. Arnhem heeft een rijke voedingsbodem voor het ontstaan van zulke zelf-georganiseerde initiatieven. Dat is wel bewezen.”

Schakel

“Met P-OST willen we een schakel worden tussen andere presentatie-instellingen en musea in. Daarvoor willen we meer publieksbereik en meer middelen tot onze beschikking hebben, om een duurzame organisatie en een (inter)nationaal en lokaal relevant programma te bieden. Stap voor stap werken we daar naartoe en soms ondervinden we tegenslag. Bij de start in Arnhem zaten we in zwaar weer omdat we – ondanks positief advies – net onder de ‘zaaglijn’ bij de subsidieregelingen van de gemeente en het Mondriaanfonds vielen. Nu zitten wij wel boven de zaaglijn. Inmiddels heb ik geleerd om met dit soort tegenslagen om te gaan en onverstoorbaar door te gaan. Dat is misschien die koppige Fries in mij.”

Internationale scoop

“P-OST onderscheidt zich van andere initiatieven in de stad doordat wij een meer geëngageerd programma proberen te bieden. Het gaat om onderwerpen als extractivisme (het uit de grond halen van stoffen), ideologie in het onderwijs of de houdbaarheid van monumenten. En in coronatijd maakten we bijvoorbeeld een tentoonstelling over het begrip hoop. Naast engagement werken we rondom die andere kernbegrippen: experiment, samenwerking en talentontwikkeling. Op die manier proberen we ook om lokale makers een plek te geven binnen een nationale of zelfs internationale scoop.”

“Andersom proberen we de internationale community te laten ‘landen’ in Arnhem. Je merkt dat buitenlandse kunstenaars die woonachtig zijn in Arnhem, maar ook internationale ArtEZ-studenten, heel slecht aanknopingspunten kunnen vinden doordat heel veel programma’s in het Nederlands zijn. Dat zien we ook bij veel vrijwilligers die bij ons werken en die een migratieachtergrond hebben. We hebben er nu voor gekozen om alles tweetalig te doen, zowel in de zaal als in onze publicaties. Daarmee hopen we ook een ‘P-OST’ te zijn voor de internationale maker in Arnhem. En Nijmegen.